ملک در جریان ثبت یعنی ملکی که هنوز جریان ثبتی آن خاتمه نیافته است ممکن است مورد نقل و انتقال قرار گیرد.در اینجا تکلیف خریدار چیست و چگونه می تواند حقوق مالکانه خود را تثبیت نماید؟تکالیف متقاضی ثبت یا ورثه او که پرونده مربوطه انها در ثبت اصطلاحاً جزو پرونده های جاری است چه می باشد؟
اداره حقوقی قوه قضاییه در این باره نظریه مشورتی صادر نموده که در زیر درج می گردد:
نظریه مشورتی شماره پرونده 1746/99/7 مورخ : ۱۴۰۰/۰۴/۲۱
استعلام :
مطابق ماده ۲۲ قانون ثبت اسناد و املاک مصوب ۱۳۱۰ با اصلاحات و الحاقات بعدی دولت فقط کسی را مالک می شناسد که نام وی در دفتر املاک ثبت شده باشد ؛ حال چنانچه با استعلام از اداره ثبت در خصوص وضعیتی ثبتی و مالکیت مشخص شود پرونده ثبتی در جریان ثبت است و نام شخص در دفتر املاک هنوز به ثبت نرسیده است ، آیا نامبرده مالک رسمی محسوب می شود ؟ همچنین در صورتی که فردی با استناد به مبایعه نامه عادی الزام به تنظیم سند رسمی ملکی را درخواست کند ، با توجه به این که در دفتر املاک نام شخص به ثبت نرسیده و پرونده ثبتی در جریان است ، آیا می توان فروشنده را به تنظیم سند رسمی محکوم کرد ؟ در صورتی که پاسخ منفی است ، چه راهکاری برای خریدار وجود دارد تا مالکیت خود را رسمی کند ؟
پاسخ :
اولاً، در فرضی که مشخص شود پرونده ثبتی ملک مورد ترافع در جریان ثبت به نام خوانده است ، اما هنوز جریان عملیات ثبتی به اتمام نرسیده است ، مادامی که نام خوانده در دفتر املاک به عنوان مالک ملک مذکور به ثبت نرسیده است وی مالک رسمی محسوب نمی شود .
ثانياً، بنا به مراتب فوق ، در فرض یادشده امکان صدور حکم بر محکومیت خوانده به تنظیم سند رسمی انتقال نسبت به ملک مورد ترافع که در جریان ثبت است و هنوز عملیات ثبتی آن خاتمه نیافته و ملک به نام خوانده در دفتر املاک ثبت به ثبت نرسیده است وجود ندارد ؛ اما چنانچه انتقال دهنده انتقال ملک را به منتقل اليه به اداره ثبت اسناد و املاک اطلاع ندهد ، خواهان می تواند وفق ماده ۴۳ قانون ثبت اسناد و املاک مصوب ۱۳۱۰ با اصلاحات و الحاقات بعدی اقدام قانونی لازم را در جهت احقاق حق خود معمول دارد .