فرق حریم و محدوده شهر در چیست؟

فرق حریم و محدوده شهر در چیست؟ تعاریف قانونی دو قلمرو شهرداری چیست و ساخت وساز در حریم تابع کدام ضوابط است؟

گفتنی است تا قبل از تصویب قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها مصوب 14/10 1384 مفاهیم و اصطلاحاتی متعددی مانند «حوزه شهرداری»، «حدود مصوب شهر» ، «محدوده استحفاظی»، «حوزه استحفاظی»، «حریم استحفاظی»، «محدوده نهایی»، در عرف اداری شهرداری ها رایج و به کار می رفت که با تصویب قانون اخیر، الغاء گردیدند.

و در مورد شهرها، تنها دو قلمرو محدوده و حریم شهر معین شده است که به نظر تقسیم بندی ساده و مفیدی است که از نظر حقوقی کارآمد تر بوده و ذینفعان نیز به نحو شفاف تری از حقوق و تکالیف قانونی خود مطلع می گردند.

ما در این مقاله تلاش می نماییم با طرح چند پرسش، موضوع را پی بگیریم.سوالات از این قرارند:

محدوده قانونی شهر چیست؟

طبق ماده یک قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها: محدوده شهر عبارت است از حد کالبدی موجود شهر و توسعه آتی در دوره طرح جامع و تا تهیه طرح مذکور در طرح هادی شهر که ضوابط و مقررات شهر سازی در آن لازم الاجراء می باشد.

حریم شهر چه محدوده ای است؟

حریم شهر عبارت است از قسمتی از اراضی بلافصل پیرامون محدوده شهر که نظارت و کنترل شهرداری در آن ضرورت دارد و از مرز تقسیمات کشوری شهرستان و بخش مربوط تجاوز ننماید.( ماده دو قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها)

شباهت های حریم و محدوده شهر

در هر دو محدوده، شهرداری دارای حق نظارت و تولیت است و علی الاصول بایستی تخلفات ساختمانی را در کمیسیون ماده 100 مطرح نماید.

در هر دو محدوده با رعایت مقررات کاربری های تعیینی توسط طرح های شهری و تغییرات بعدی آنها، مکلف به خدمت رسانی است.

اصولاً مقررات افراز و تفکیک اراضی شهری و متوقف نمودن عملیات ساختمانی خلاف قانون، در هر دو محدوده یکسان است.

با این توضیح به تفاوت های محدوده و حریم می پردازیم.

فرق حریم و محدوده شهر از نظر ضوابط ساخت و ساز و کاربری

کاربری در اراضی محدوده و شهر توسط مراجع بالادستی مانند شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و کمیسون ماده پنج، تعیین و در مواردی تغییر می یابد.

شهرداری ملزم به اجرای طرح های شهری است فلذا مجاز نیست در ملکی که کاربری آن باغ یا آموزشی است، پروانه تجاری صادر نماید.

معمولاً اراضی فاقد کاربری در حریم شهرها واقع شده اند و بهره برداری از اراضی داخل در محدوده، سریع تر و زودبازده تر است.بویژه آنکه تغییر محدوده و حریم شهرها به کندی انجام می پذیرد.

در این موارد مالک می تواند درخواست ورود به محدوده نماید و شهرداری با دریافت سقف بیست درصدی از ملک مورد درخواست با ورود به محدوده موافقت نماید البته که این مهم بایستی به تایید مراجع قانونی برسد یعنی تایید گردد که نیاز به توسعه محدوده شهر است که منظور از مراجع تایید کننده ، حسب مورد کمیسیون ماده پنج و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است.

در مورد آن دسته از اراضی واقع در حریم که دارای کاربری زراعی و باغی هستند می بایست قبل از صدور پروانه احداث بنا، مجوز تغییر کاربری از سازمان جهاد کشاورزی صادر گردد که این مهم، مستند است به ماده یک قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها، در صورتی که اراضی زراعی و باغ های واقع در محدوده شهر، مشمول قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها نیستند.

فرق حریم و محدوده شهر در قلمرو استان تهران

تهران و شهرهای استان تهران از این جهت که واکنش شهرداری به ساخت و ساز غیر مجاز در حریم شهر چیست، با سایر شهرهای کشور، دارای مقررات متفاوتی می باشند. شهرداری تهران و سایر شهرداری های این استان می توانند به صورت علی الراس و بدون رای کمیسیون ماده 100، مستحدثات خلاف را تخریب نمایند. در صورتی که حتی در محدوده شهر نیز چنین اجازه ای ندارند و مستند این موضوع نیز تبصره ماده دو قانون نظارت بر گسترش شهر تهران مصوب 1352/05/17 می باشد که به شهرهای استان تهران نیز تسری داده شده است.

در واقع ساخت و ساز های افسار گسیخته و حاشیه نشینی های رو به فزونی شهرهای استان تهران موجب وضع چنین مقرراتی گردیده است.

این مطلب در خصوص تعریف قانونی حریم و محدوده شهر و فرق حریم و محدوده شهر توسط (مسعود فریدنی / وکیل دعاوی شهرداری) تدوین گردیده است.