تغییر کوچه بن بست به کوچه بن باز :حقوق مالکان و مرجع رسیدگی به شکایت

تغییر کوچه بن بست به کوچه بن باز از نظر حقوق مالکان و مرجع رسیدگی به شکایت و عنوان خواسته و شکایت موضوع مطلب حاضر است که البته در پرتو نظریه مشورتی شماره 774/99/7 مورخ 19/7/1399

که ذیلاً درج می گردد،ارائه شده است:

نظریه مشورتی در مورد تغییر کوچه بن بست به کوچه بن باز

استعلام : مطابق ماده ۲۴ قانون مدنی و بند ۶ ماده ۹۶ قانون شهرداری ها مصوب ۱۳۳۴ با اصلاحات و الحاقات بعدی کوچه ی بن بست به عنوان ملک عمومی محسوب نمی شوند ؛ بلکه ملک مالکان اهالی کوچه محسوب می شوند .

 1-چنانچه در نقشه طرح تفصیلی شهری کوچه بن بست قدیمی ، بن باز تعریف شده باشد ؛ به طوری که به کوچه مقابل متصل شود ، آیا مالکان هر کدام از این کوچه ها که تحت عنوان حقوق مکتسب یا هر عنوان دیگری به این امر اعتراض دارند ، حق طرح دعوا جهت اصلاح نقشه طرح تفصیلی مبنی بر اعاده به وضعیت بن بست را دارند ؟

2-در صورت مثبت بودن پاسخ ، رسیدگی به موضوع در صلاحیت دیوان عدالت اداری است یا دادگاه های عمومی حقوقی ؟

 3-در فرض سؤال که کوچه بن بست به بن باز تبدیل شده و عملا به ملکیت شهرداری در آمده است ، آیا شهرداری مکلف به پرداخت بهای عادله روز آن به نسبت قدرالسهم به مالکان کوچه است ؟

 4-مطابق ماده ۸ قرن نحوه خرید و تملک اراضی برای اجرای برنامه های عمومی ، نظامی و عمرانی دولت مصوب ۱۳۵۸ شورای انقلاب به اصلاحات و الحاقات بعدی که پیش از اجرای هر طرح باید بدوأ حقوق مربوط مالک پرداخت شود . آیا در این مورد هم بدوأ باید حقوق مالکان کوچه بن بست پرداخت شود ؟

پاسخ :

 1- مستفاد از ماده ۲۴ قانون مدنی و تبصره ۶ ماده ۹۶ قانون شهرداری مصوب ۱۳۳۴ با اصلاحات و الحاقات بعدی ، کوچه های بن بست ملک شخصی اهالی همان کوچه میباشد و ملک عمومی محسوب نمی شود . ليكن چنانچه در طرح های شهری کوچه بن بست به بن باز تبدیل شود ، از آنجا که طرحهای شهری در اجرای قواعد حقوق عمومی و تأمین منافع عمومی تصویب می شود ، امکان اعاده به وضع سابق را در صورت رعایت قوانین و مقررات مربوطه نخواهند داشت .بدیهی است ترتیبات حاکم بر تصویب طرح های تفصیلی ، جامع و یا هادی بر اساس مقتضیات و تأمین منافع و حقوقی عمومی شهروندان اتخاذ شده است و باید اجرای آن محترم شمرده شود . ليكن امکان طرح دعوی در کلیه موارد حقی است که در اصل سی و چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته شده است .

2-چنانچه اهالی به تصویب طرح تفصیلی اعتراضی داشته باشند ، شکایت از طرح مذکور را که شکایت از تصمیمات شورای عالی شهرسازی و معماری محسوب می شود ، باید مطابق ترتیبات مقرر قانونی در دیوان عدالت اداری طرح کنند .

3-در شهرداری اجرای نقشه طرحهای شهری که به موجب آن املاک خصوصی شهروندان به تملک شهرداری در می آید ، شهرداری مکلف به پرداخت قیمت روز مطابق قوانین و مقررات است . بدیهی است پرداخت بهای روز مطابق ترتیبات مقرر قانونی پیش از اجرای طرح ضروری است و در صورت عدم پرداخت و عدم اجرای قوانین مربوطه و اجرای طرح توسط شهرداری ، حق طرح دعوی در دادگاههای حقوقی برای دریافت بهای ملک و خسارات وارده برای مالکین متضرر وجود خواهد داشت .

این مطلب در خصوص تغییر کوچه بن بست به کوچه بن باز تدوین شده است.