کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری مهم ترین کمیسیون مستقر در شهرداری است. این کمیسیون به تخلفات ساختمانی رسیدگی می نماید. تخلفات ساختمانی عبارتند از:
- احداث بنای بدون پروانه ساختمانی
- احداث بنا مخالف مفاد پروانه ساختمانی
- استفاده از ملک بر خلاف پروانه ساختمانی با شرایط موضوع تبصره بند 24 ماده 55 قانون شهرداری
هر چند عدم تخطی و تخلف از قوانین و مقررات شهرداری و شهرسازی تکلیف عمومی همه شهروندان است اما باید دانست لزوماً هر گونه تخلفی منتهی به صدور حکم قلع بنای غیرمجاز (تخریب) و یا حکم اعاده به وضع سابق نخواهد شد. بهتر است از راهنمایی های وکلای باتجربه در زمینه امور و دعاوی شهرداری و کمیسیون ماده 100 شهرداری بهره برد.
سوالات اصلی کمیسیون ماده 100 شهرداری
مهم ترین سوالاتی که در مورد کمیسیون ماده 100 شهرداری مطرح می گردد عبارتند از:
- اعضای کمیسیون ماده صد شهرداری
- ترتیب رسیدگی
- تصمیمات کمیسیون
- اعتراض به رای ماده صد و مهلت اعتراض
- رای قطعی کمیسیون ماده صد
- طرح شکایت در دیوان عدالت اداری
- نقض رای کمیسیون ماده صد
اعضای کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری چه کسانی هستند؟
کمیسیون ماده 100 شهرداری دارای سه عضو می باشد. یک نفر به نمایندگی از وزارت کشور، یک نفر از اعضای شورای اسلامی شهر و یکی از قضات دادگستری. باید دانست هر چند که تشکیلات اداری و دفتری کمیسیون ماده 100 در شهرداری است ولی این کمیسیون دارای شخصیت حقوقی مجزای از شهرداری می باشد. به باور ما این انتقاد به محل تشکیل و ترکیب اعضای کمیسیون وارد است که غالباً سمت و سو و تمایل اعضای کمیسیون، متوجه و مشخصاً به نفع شهرداری هاست.حال آنکه کمیسیون ماده صد به عنوان داور و مرجع قضاوتی بایستی بی طرف باشد!!
ترتیب رسیدگی کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری
مبنای رسیدگی و سرآغاز اشتغال کمیسیون موضوع تبصره یک ماده صد قانون شهرداری جهت اظهارنظر در مورد تخلفات ساختمانی، تقاضای شهرداری است. تنها در یک مورد ذینفع قانوناً مجاز به درخواست رسیدگی توسط کمیسیون ماده 100 می باشد و این کمیسیون مکلف به پذیرش این تقاضاست. ماده 100 قانون شهرداری در این مورد بیان داشته است: «… در مواردی که شهرداری از ادامه ساختمان بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه جلوگیری می کند مکلف است حداکثر ظرف یک هفته از تاریخ جلوگیری موضوع را در کمیسیون مذکور مطرح نماید در غیر اینصورت کمیسیون بتقاضای ذینفع بموضوع رسیدگی خواهد کرد.» کمیسیون بعد از وصول پرونده تخلفاتی، طی اخطاریه ای به ذینفع اعلام می نماید که توضیحات و دفاعیات خود را کتباً طی مهلت ده روز ارائه نماید. بعد از گذشتن ده روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه بر اساس ماده 100 قانون شهرداری «…کمیسیون مکلف است موضوع را با حضور نماینده شهرداری که بدون حق رأی برای ادای توضیح شرکت می کند ظرف مدت یکماه تصمیم مقتضی بر‌حسب مورد اتخاذ کند.» چنین ترتیب قانونگذاری از این حیث که تنها نماینده شهرداری در جلسه حاضر گردد و ذینفع یا وکیل او مجاز به حضور در جلسه نباشند نیز یکی از انتقادات وارد بر ماده 100 قانون شهرداری است که حق دفاع ذینفع را نادیده گرفته است.
انواع تصمیمات کمیسیون ماده 100 شهرداری
بسته به نوع تخلف انجام گرفته و اینکه تخلف مورد نظر مخالف اصول شهرسازی ، فنی و معماری باشد یا خیر و قلع بنای خلاف پروانه یا مخالف مفاد آن، ضروری تشخیص داده شود یا خیر و اینکه شرایط موضوع تبصره بند 24 ماده 55 قانون شهرداری احراز گردد یا خیر؛ نوع تصمیم کمیسیون ماده 100 متفاوت است:
- چنانچه کمیسیون ماده 100 شهرداری تخلفی مشاهده ننماید و در واقع گزارش و تقاضای شهرداری را مبنی بر وقوع تخلف را نپذیرد نبایستی حکمی علیه ذینفع صادر نماید. در واقع این گونه نیست که به صرف درخواست شهرداری حکم بر تخریب یا جریمه و یا اعاده صادر شود. بلکه بایستی شرایط قانونی برای صدور هر یک از ضمانت اجراهای بالا موجود باشد.متاسفانه در این خصوص آرای مخدوش و ناقص زیادی از کمیسیون های ماده 100 مستقر در شهرداری های سراسر کشور صادر می گردد و حجم بالایی از دعاوی شهرداری در دیوان عدالت اداری به شکایت از رای کمیسیون یاد شده اختصاص یافته است.
- چنانچه تخلف ذینفع و مالک احراز شود یکی از ضمانت اجراهای زیر مورد حکم قرار می گیرد:
- صدور حکم به قلع بنا و مستحدثات خلاف پروانه یا بدون پروانه
- صدور حکم به پرداخت جریمه نقدی
- اعاده وضع به کیفیت قبل و موافق پروانه ساختمانی
چگونه به رای کمیسیون ماده 100 شهرداری اعتراض نماییم؟
بهتر است بدانیم که رای کمیسیون ماده 100 شهرداری بعد از ابلاغ، به مدت ده روز در کمیسیون دیگری از ماده 100 که در رویه اداری به آن کمیسیون تجدیدنظر ماده 100 می گویند، قابل اعتراض است. اعضای این کمیسیون بایستی متفاوت از اعضای کمیسیون اولیه باشند. رای کمیسیون تجدیدنظر ماده 100 قطعی است.یعنی شهرداری می تواند در فرض محکومیت مالک یا هر ذینفعی، حکم قلع یا به اصطلاح عامه «تخریب» را اجرا نماید همین طور است در مورد رای به اعاده یا اخذ جریمه. با این حال ذینفع می تواند به آرای قطعی کمیسیون ماده 100 شهرداری نیز اعتراض نماید. این بار دیوان عدالت اداری به موضوع رسیدگی می نماید.
مهلت اعتراض به آرای کمیسیون ماده 100 شهرداری در دیوان عدالت اداری
کسانی که به رای قطعی کمیسیون های ماده 100 شهرداری اعتراض دارند بایستی ظرف مهلت های قانونی به این آرا در دیوان عدالت اداری شکایت نمایند. مهلت های اعتراض بسته به اقامت ذینفع در ایران یا خارج از ایران، متفاوت است. بر اساس ماده 16 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری این مهلت برای اشخاصی که در ایران مقیم اند، سه ماه از تاریخ ابلاغ و برای اشخاص مقیم خارج از کشور نیز شش ماه از تاریخ ابلاغ خواهد بود. کمیسیون تجدیدنظر ماده 100 بایستی در رای صادره تصریح نماید که رای صادره ظرف مهلت های فوق قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری است.
منظور از رای قطعی کمیسیون ماده 100 شهرداری چیست؟
شاید گمان نمایید که منظور از رای قطعی کمیسیون ماده 100 شهرداری ، صرفاً آرایی است که توسط کمیسیون دوم ماده 100 یا در اصطلاح، کمیسیون تجدیدنظر ماده 100 صادر می شود. اما بدانید که ممکن است رای بدوی (نخستین) کمیسیون ماده صد نیز به علت عدم اعتراض ذینفع، قطعی گردد. در این فرض نیز می توان به رای کمیسیون در دیوان عدالت اداری شکایت نمود. اما پرسشی که قابل طرح است اینکه مبدأ و شروع مهلت اعتراض به رای در دیوان عدالت اداری از چه موقع محاسبه می گردد؟ پاسخ این است که چون در قانون دیوان عدالت اداری از قطعی بودن آرای کمیسیون های اداری بحث شده و قطعی بودن آرای مورد نظر، شرط لازم برای رسیدگی دیوان می باشد و اینکه رای اولیه کمیسیون ماده 100 شهرداری با گذشتن و انقضای مهلت اعتراض آن یعنی ده روز از تاریخ ابلاغ، قطعی و قابل اجراست، بنابراین شروع مهلت ها سه و شش ماهه اعتراض به رای ماده 100 در دیوان عدالت اداری، از روز منقضی شدن مهلت ده روزه اعتراض به رای در کمیسیون دوم ماده 100(کمیسیون تجدیدنظر) شروع می شود.
در دیوان عدالت اداری چه درخواست و خواسته ای مطرح نماییم؟
معترضین به آرای کمیسیون ماده 100 علاوه بر درخواست نقض رای کمیسیون مذکور می توانند از شعبه رسیدگی کننده درخواست نمایند که فعلاً اجرای کمیسیون توسط شهرداری تا زمان رسیدگی دیوان عدالت اداری و صدور رای از سمت آن، متوقف گردد. چون به ویژه در مورد آرایی که حاوی حکم قلع (تخریب) و اعاده مستلزم تخریب هستند، در جایی که رای در نهایت به نفع ذینفع صادر می گردد و از طرفی شهرداری حکم تخریب و اعاده را اجرا نموده است و طبیعتاً بایستی خسارت ذینفع را بپردازد، جبران خسارت مخصوصاً با توجه به مشکلات مالی سالیان اخیر شهرداری، به سختی انجام می پذیرد و حقوق شهروندان تضییع می گردد.
برای نقض رای کمیسیون ماده 100 در دیوان عدالت اداری چه اقداماتی انجام دهیم؟
با توجه به تخصصی بودن حقوق شهری و شهرسازی و اینکه تعداد کمی از وکلای دادگستری در دعاوی شهرداری و دیوان عدالت اداری دارای مهارت عملی و توان علمی هستند و اینکه تشکیلات دیوان عدالت اداری و تمامی شعب بدوی و تجدیدنظر آن در تهران مستقر است، پیشنهاد می گردد وکالت دعاوی کمیسیون ماده 100 شهرداری و اصولاً دعاوی علیه شهرداری در دیوان به وکلای خبره و باتجربه در این قبیل دعاوی واگذار گردد.
وکیل کمیسیون ماده 100 شهرداری
در صورت تمایل به استخدام وکیل جهت از شکایت از شهرداری و کمیسیون ماده 100 می توانید از هر نقطه از ایران علاوه بر حضور در این دفتر، بدون مراجعه به تهران و به صورت غیرحضوری طرح شکایت و پیگیری آن را به وکیل امور شهرداری بسپارید. برای اطلاع از نحوه تنظیم وکالت و مذاکره در مورد همکاری با وکیل کمیسیون ماده 100 شهرداری، می توانید در ساعات غیراداری با شماره 09123978117 تماس بگیرید.