اعتراض واحدهای دولتی به آرای مراجع شبه قضایی موضوعی است که متاسفانه در سال های اخیر از قاعده و روش پذیرفته شده حقوقی منظم و باثباتی برخوردار نبوده است.
گروهی اساساً اعتراض واحدهای دولتی و شهرداری ها به آرای ادارای را مجاز نمی دانستند خواه در دادگاه و خواه در دیوان.دسته ای قائل به امکان اعتراض به این آرا در دیوان و گروهی بر این باور بودند که می توان به این آرا در دادگاه اعتراض نمود.
پرسش و پاسخ موضوع نظریه مشورتی زیر به نوعی گویای تاریخچه و رویه های بالاست. در نهایت به نظر می رسد نظریه ذیل با رویکردهای اخیر هیات عمومی دیوان عالی کشور همخوانی دارد و متابعت از آن حداقل از بابت منضبط و مشخص شدن ابهام سابق، به صلاح نظام قضایی است
نظریه مشورتی شماره 7/1400/670 مورخ 1400/09/30
استعلام :به موجب آراء وحدت رویه متعدد صادره از هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله؛ آراء شماره 37، 38 و 39 مورخ 1368/7/10، 120 مورخ 1374/7/15، 12 مورخ 1380/1/26 و 226 مورخ 1399/2/16 اعتراضات و شکایات دستگاه‌های دولتی نسبت به آراء هیأت‌ها و کمیسیون‌های مختلف اداری و غیر دادگستری اعم از هیأت‌ها و کمیسیون‌های قانون کار، قانون شهرداری و … قابل رسیدگی در دیوان عدالت اداری نیست؛ چرا که صلاحیت دیوان در این گونه موارد ویژه رسیدگی به اعتراضات مردم است و وفق رأی وحدت رویه شماره 699 مورخ 1386/3/22 هیات عمومی دیوان عالی کشور در این‌گونه موارد دستگاه‌های دولتی باید با توجه به این‌که دادگستری مرجع تظلم عمومی است، اعتراضات خود در این باره را در دادگستری مطرح کنند؛ اما وفق رأی وحدت رویه شماره 792 مورخ 1399/4/24 هیأت عمومی دیوان عالی کشور دولتی بودن شرکت سهامی آب منطقه‌ای نافی لزوم رسیدگی به تجدید نظرخواهی این شرکت نسبت به رأی کمیسیون موضوع قانون تعیین تکلیف چاه‌های آب فاقد پروانه بهره‌برداری مصوب 1398 در دیوان عدالت اداری ندانسته است. خواهشمند است اعلام فرمایید آیا دستگاه‌های دولتی می‌تواندد به آراء صادره از سوی هیات‌ها و کمیسیون‌های مختلف موضوع قوانین در دیوان عدالت اداری اعتراض کنند و آیا این مرجع صلاحیت رسیدگی به چنین اعتراضاتی را دارا می‌باشد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
برابر بند 10 ماده 10 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392، رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی نسبت به موارد مشمول بندهای «الف» و «ب» این بند به نحو مطلق در صلاحیت دیوان عدالت اداری قرار گرفته است و نیز اطلاق واژه «اشخاص» مندرج در ماده 11 قانون یادشده اشخاص حقوقی اعم از دولتی و غیر دولتی را در بر می‌گیرد؛ لذا همچنان که نمی‌توان با استناد به دلالت معنی لغوی «مردم» مندرج در ماده 1 قانون یادشده، رسیدگی به شکایات اشخاص حقوقی حقوق خصوصی را از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری خارج دانست و باید قائل به آن شد که واژه «مردم» در ماده یادشده با تسامح به کار رفته است، اطلاق واژه «اشخاص» در ماده 11 این قانون نیز تمامی اشخاص حقوقی، از جمله واحدهای دولتی را در بر می‌گیرد. رویکرد دیوان عالی کشور در صدور آراء وحدت رویه شماره 792 مورخ 24/4/1399 و 803 مورخ 18/9/1399 که اعتراض اشخاص حقوقی دولتی نسبت به آراء صادره از کمیسیون‌هایی که مطابق قانون قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری هستند را قابل رسیدگی در دیوان عدالت اداری تلقی کرده است، مؤید این دیدگاه است.
این مطلب توسط مسعود فریدنی ( وکیل دعاوی شهرداری) با عنوان اعتراض واحدهای دولتی به آرای مراجع شبه قضایی تدوین شده است.